Μια σημαντική δίκη για την προστασία των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του Δικτύου Natura 2000 που αφορά πολλές απειλούμενες περιοχές της Ελλάδας θα διεξαχθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) στο Λουξεμβούργο στις 18 Ιανουαρίου, στην οποία συμμετέχουν οργανώσεις και πολίτες από όλη την Ελλάδα.
Όπως γράφει ο Τάσος Σαραντής στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (15/1/24):
Πρόκειται για έναν σημαντικό σταθμό στο νομικό και κινηματικό αγώνα που ξεκίνησε το μακρινό 2012, όταν περιβαλλοντικοί σύλλογοι, μεταξύ των οποίων και το Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου και 175 πολίτες από πολλές περιοχές της χώρας, αντιτιθέμενοι στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη αιολικών πάρκων στις περιοχές Natura 2000, καθώς και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, προσέβαλαν με δύο αιτήσεις ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 17/2/2012, για τη λήψη δήθεν μέτρων ειδικής προστασίας των προστατευόμενων ειδών πουλιών στις ΖΕΠ.
Οι αιτήσεις ακύρωσης στρέφονταν κατά των υπουργών ή υφυπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Η προσβαλλόμενη ΚΥΑ αποσκοπούσε στην τροποποίηση προηγούμενης του 2010, προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με τις διατάξεις εδαφίου της ευρωπαϊκής Οδηγίας «Για τη διατήρηση των άγριων πτηνών». Η ανεπάρκεια του ελληνικού νομικού πλαισίου για την προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας και συγκεκριμένα των ΖΕΠ, κατά την έννοια της προαναφερόμενης Οδηγίας, είχε αποτελέσει λόγο καταδίκης της χώρας μας από το ΔΕΕ το 2007, το οποίο είχε κρίνει ότι ο υφιστάμενος αριθμός ΖΕΠ της Ελλάδας είναι ανεπαρκής.
Ενα χρόνο αργότερα, το ΔΕΕ έκρινε ότι η Ελλάδα δεν είχε λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για τη θέσπιση και εφαρμογή ενός συνεκτικού, συγκεκριμένου και ολοκληρωμένου νομικού καθεστώτος, ικανού να εξασφαλίσει τη βιώσιμη διαχείριση και την αποτελεσματική προστασία των χαρακτηρισμένων ΖΕΠ, ενόψει των στόχων διατήρησης της συγκεκριμένης Οδηγίας.
Οπως υποστήριξαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και οι πολίτες, η ΚΥΑ του 2012 ήταν μια ψευδεπίγραφη απόφαση, πολλαπλώς προβληματική, αφενός διότι περιόρισε την έκταση της προστασίας των πουλιών και των ενδιαιτημάτων τους στις ΖΕΠ, αφετέρου προέβλεψε ανεπαρκή μέτρα προστασίας αυτών και νομιμοποίησε τη λήψη ακατάλληλων και ανεπαρκών μέτρων μετριασμού των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων που προκαλούν περαιτέρω οχλήσεις στα πτηνά, διευκολύνοντας έτσι τους φορείς των έργων να επιτυγχάνουν την αδειοδότηση βιομηχανικών αιολικών στις ΖΕΠ.
Κατόπιν πολλών αναβολών, δύο αποφάσεων της πενταμελούς σύνθεσης του Ε' Τμήματος του ΣτΕ που παρέπεμψαν τις αιτήσεις ακύρωσης στην επταμελή σύνθεση του ίδιου Τμήματος, λόγω της επίκλησης της ανάγκης υποβολής προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ, εκδόθηκε εντέλει μετά την πάροδο δέκα ολόκληρων ετών η 2511/2022 απόφαση του ΣτΕ. Με αυτήν αποφασίστηκε η υποβολή προδικαστικού ερωτήματος, προκειμένου να κριθεί εάν είναι συμβατός με τις οδηγίες της Ε.Ε. για την προστασία των πτηνών και των οικοτόπων ο περιορισμός των προστατευόμενων ειδών των ΖΕΠ μόνο στα λεγόμενα είδη χαρακτηρισμού, όπως προβλέπει η επίμαχη ΚΥΑ.
Δηλαδή, σε λιγότερα είδη πτηνών από αυτά που αποτελούν το πλήρες πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των πληθυσμών των προστατευόμενων ειδών.
Η δίκη στο ΔΕΕ αφορά άμεσα το καθεστώς προστασίας όλων των ΖΕΠ του Δικτύου Natura 2000 σε όλη την Ελλάδα. Η τυχόν θετική έκβασή της θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ισχυρό εμπόδιο στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των αιολικών στις περιοχές ΖΕΠ.
Ωστόσο, κανείς δεν θα προσμετρήσει την καταστροφή που ήδη έχει προκληθεί, βάσει της προσβαλλόμενης νομοθεσίας, στις προστατευόμενες περιοχές από την επέλαση των αιολικών από το 2012 που κατατέθηκαν οι αιτήσεις ακύρωσης μέχρι και σήμερα.
Το προηγούμενο διάστημα δόθηκαν στη δημοσιότητα κάποιοι τραπεζικοί λογαριασμοί προκειμένου να συνεισφέρουν για την καταβολή των δικηγορικών αμοιβών και εξόδων της δίκης στο ΔΕΕ όσοι πολίτες, σύλλογοι και κινήματα το επιθυμούν.
