φωτ. EUROKINISSI/ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΣΩΤΗΡΗΣ

Ολοένα και διογκώνεται η ανησυχία για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, η οποία βαδίζει σε προβληματικό μονοπάτι, με τις ευθύνες της κυβέρνησης της Ν.Δ. να είναι μεγάλες. Οι συνθήκες που επικρατούν και τα κούφια κυβερνητικά λόγια έκαναν δύο οίκους να γυρίσουν την πλάτη στην Ελλάδα, ενώ πλέον και οι αριθμοί δείχνουν ότι υπάρχει ζήτημα σε σχέση με το τι μέλλει γενέσθαι.

Τα μηνύματα αυτά έρχονται και από τις πρόσφατες εκθέσεις τόσο του οίκου Moody’s όσο και της JP Morgan και φανερώνουν ότι υπάρχει προβληματισμός για όσα συμβαίνουν, κάτι που στραπατσάρει την εικόνα που έχει προσπαθήσει να φιλοτεχνήσει η κυβέρνηση της Ν.Δ. Η πτώση των εξαγωγών και στην έναρξη του 2024, μετά την πτωτική πορεία του 2023, η μείωση των επενδύσεων, όπως καταγράφηκε από την ΕΛΣΤΑΤ και την ΤτΕ, αλλά και το πέρασμα κάτω από τον πήχη για την ελληνική ανάπτυξη έχουν σημάνει συναγερμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατη μελέτη της Eurobank απέδειξε ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αγγίξει το προ του 2009 εθνικό προϊόν μετά από πολλά χρόνια. Σύμφωνα με σχετική έρευνα που προέκυψε από επεξεργασία των εκτιμήσεων του ΔΝΤ και της ΕΛΣΤΑΤ, προκύπτει ότι το επίπεδο του ελληνικού ΑΕΠ 2023-24, παρά την ονομαστική αύξησή του αρκετά πάνω από τα 200 δισεκατομμύρια (στα 240 δισ. ευρώ και πλέον κατά κυβερνητική πρόβλεψη για το 2024), θα υπολείπεται κατά 15,6% σε σχέση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα (2007). Επιπλέον, με βάση τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για τους ρυθμούς ανάπτυξης, το ελληνικό ΑΕΠ σε σταθερές τιμές θα φτάσει στα επίπεδα του 2007 το μακρινό 2037, δηλαδή μετά από 13 χρόνια.

Κάτω από τον πήχη

Παράλληλα, επικρατεί προβληματισμός και στο πεδίο των επενδύσεων. Την τελευταία θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τη συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ καταλαμβάνει η Ελλάδα και το 2023. Η αναλογία των επενδύσεων ως προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα διαμορφώθηκε το 2023 στο 13,9%, από 13,7% το 2022 και 13,3% το 2021. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ανάπτυξη του 2023 (2%, από πρόβλεψη της κυβέρνησης για 2,4%) έδειξαν, μάλιστα, ότι οι επενδύσεις σε πάγια μειώθηκαν (-5,7% ετήσια βάση και -2,6% τριμηνιαία βάση) κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023 για πρώτη φορά από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank, τελούν σε υποχώρηση τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα (-0,5% το Q1, -0,6% το Q2, -2,1% το Q3 και -2,6% το Q4). Ο συνολικός σχηματισμός κεφαλαίου μειώθηκε κατά -0,5% λόγω μείωσης των αποθεμάτων. Οι επενδύσεις σε πάγια, που αποτελούν σημαντικό ζητούμενο για τον μετασχηματισμό του μοντέλου ανάπτυξης, σημείωσαν ήπια αύξηση κατά 4%, ενώ ο κυβερνητικός στόχος έκανε λόγο για 7%, κάτι που δείχνει πως το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης πέρασε πάλι κάτω από τον πήχη που είχε θέσει.

Το πρόβλημα στις επενδύσεις

Ανησυχία προκάλεσε και η περσινή καταβαράθρωση των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ). Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της ΤτΕ, το 2023 ανήλθαν σε 4,48 δισ. ευρώ και ήταν μειωμένες κατά 40% σε σχέση με το 2022. Τα μεγέθη δείχνουν ότι οι επενδύσεις των ξένων στη χώρα μας επέστρεψαν στα επίπεδα του 2019, όταν είχαν ανέλθει σε 4,47 δισ. ευρώ. Το 2022, σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΤτΕ, οι ΞΑΕ είχαν φτάσει στο ιστορικό υψηλό, ύψους 7,53 δισ. ευρώ. Το 2023, σε αντίθεση με τις εισερχόμενες ροές ΞΑΕ που μειώθηκαν, οι εκροές ΞΑΕ αυξήθηκαν κατά 26% και ανήλθαν σε 3,24 δισ. ευρώ. Πάντως φαίνεται ότι πέρυσι η Ελλάδα έχασε τον ρυθμό της στην αύξηση των εισερχόμενων ΞΑΕ. Σημειώνεται ότι από το 2020 οι ξένες επενδύσεις διευρύνονται σημαντικά, αφού από 2,9 δισ. ευρώ τη χρονιά εκείνη αυξήθηκαν σε 5,56 δισ. ευρώ το 2021, για να φτάσουν σε 7,53 δισ. ευρώ το 2022.

Πέφτουν οι εξαγωγές

Την ίδια στιγμή οι εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, τον Ιανουάριο του 2024 σημείωσαν μείωση κατά 503,9 εκατ. ευρώ ή κατά -11,2% και διαμορφώθηκαν στα 4,01 δισ. ευρώ, από 4,51 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2023. Χωρίς πετρελαιοειδή οι εξαγωγές υποχώρησαν κατά -8,3% ή κατά 242,6 εκατ. ευρώ και έφθασαν μόλις στα 2,70 δισ. ευρώ, από 2,94 δισ. ευρώ. Άλλωστε, οι ελληνικές εξαγωγές συνέχισαν να κινούνται πτωτικά στη σκιά της διεθνούς αβεβαιότητας και των πολεμικών συγκρούσεων σε Γάζα και Ουκρανία, κλείνοντας τη χρονιά με μείωση 8,5%. Σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), οι εξαγωγές για το διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου του 2023 μειώθηκαν συνολικά κατά 4,71 δισ. ευρώ ή κατά -8,5% και κατήλθαν σε 50,41 δισ. ευρώ, από 55,12 δισ. ευρώ που ήταν το 2022.